Ngộ độc thực phẩm xảy ra khi cơ thể tiêu thụ thực phẩm chứa độc tố hoặc vi khuẩn có hại, ảnh hưởng nghiêm trọng đến hệ tiêu hóa và sức khỏe tổng thể. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng khám phá nguyên nhân, dấu hiệu nhận biết và các biện pháp xử lý an toàn khi bị ngộ độc thực phẩm.
Nguyên nhân nào gây ra ngộ độc thực phẩm?
Giảng viên Cao đẳng Điều dưỡng TPHCM cho biết, ngộ độc thực phẩm có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, trong đó phổ biến nhất là việc tiêu thụ thực phẩm không được chế biến hoặc bảo quản đúng cách. Khi thực phẩm không được bảo quản ở nhiệt độ phù hợp, độc tố và vi khuẩn dễ phát triển, gây hại cho sức khỏe khi ăn phải.
Ngoài ra, thực phẩm bị nhiễm khuẩn trước khi chế biến hoặc quy trình chế biến không đảm bảo vệ sinh cũng có thể dẫn đến tình trạng ngộ độc. Chẳng hạn, việc sử dụng dụng cụ nấu nướng nhiễm khuẩn hoặc không vệ sinh kỹ thực phẩm trước khi chế biến tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển và xâm nhập vào cơ thể.
Sử dụng thực phẩm đã hết hạn cũng là một nguyên nhân quan trọng gây ngộ độc. Khi thực phẩm quá hạn, chất bảo quản không còn hiệu quả, vi khuẩn và nấm mốc dễ dàng sinh sôi, tạo ra các độc tố có hại.
Các triệu chứng khi bị ngộ độc thực phẩm
Khi bị ngộ độc thực phẩm, cơ thể thường phản ứng bằng nhiều triệu chứng khác nhau, tùy thuộc vào loại độc tố và mức độ nghiêm trọng của tình trạng. Dưới đây là các biểu hiện thường gặp:
Đau bụng, khó chịu
Đây là triệu chứng đầu tiên mà người bị ngộ độc thực phẩm thường trải qua. Sau khi tiêu thụ thực phẩm chứa độc tố hoặc mầm bệnh, người bệnh có thể cảm thấy đau nhói hoặc đau quặn ở vùng bụng dưới hoặc toàn bộ bụng trong thời gian ngắn.
Buồn nôn, nôn
Phần lớn người bị ngộ độc thực phẩm sẽ có cảm giác buồn nôn hoặc nôn nhiều, xảy ra ngay sau khi ăn thực phẩm gây hại hoặc sau một khoảng thời gian ngắn.
Tiêu chảy
Triệu chứng này xảy ra khi cơ thể cố gắng loại bỏ độc tố khỏi hệ tiêu hóa. Chất lỏng trong đường ruột sẽ được thải nhanh chóng ra ngoài, gây ra tình trạng tiêu chảy.
Sốt
Không phải tất cả các trường hợp ngộ độc thực phẩm đều kèm theo sốt. Tuy nhiên, một số người có thể bị tăng thân nhiệt như một phản ứng tự nhiên của cơ thể để chống lại vi khuẩn hoặc độc tố xâm nhập.
Mệt mỏi, uể oải
Người bị ngộ độc thực phẩm thường cảm thấy kiệt sức, yếu ớt và khó chịu. Triệu chứng này thường do mất nước và chất điện giải từ nôn mửa và tiêu chảy gây ra.
Cách xử trí khi bị ngộ độc thực phẩm
Sơ cứu tại nhà khi ngộ độc thực phẩm
Giảng viên Cao đẳng Y Dược TPHCM cho biết thêm, ngộ độc thực phẩm có thể xảy ra bất ngờ sau khi tiêu thụ thực phẩm bị ô nhiễm. Vì vậy, mỗi người cần nắm vững cách sơ cứu tại nhà để bảo vệ sức khỏe cho bản thân và gia đình.
Gây nôn
Việc gây nôn giúp nhanh chóng loại bỏ thực phẩm chứa độc tố khỏi cơ thể. Để thực hiện:
- Uống một cốc nước muối 0,9%, sau đó dùng ngón tay chạm vào góc cuống lưỡi gần họng để kích thích gây nôn.
- Nôn càng sớm và nhiều càng giảm nguy cơ chất độc hấp thụ vào cơ thể.
Lưu ý khi gây nôn:
- Người nằm nôn cần nằm nghiêng, đầu kê cao để tránh chất độc trào ngược vào phổi, giảm nguy cơ ngạt thở hoặc sặc.
- Khi thực hiện cho trẻ em, cần làm nhẹ nhàng để không gây tổn thương vùng họng.
- Không gây nôn cho người đang hôn mê để tránh nguy cơ tử vong do sặc hoặc ngạt thở.
Bù nước
Ngộ độc thực phẩm thường gây nôn và tiêu chảy, dẫn đến mất nước. Việc bù nước giúp ngăn ngừa nguy cơ mất cân bằng điện giải.
- Uống từng ngụm nhỏ nước lọc hoặc dung dịch Oresol pha đúng hướng dẫn để bù nước và điện giải.
- Tránh đun sôi dung dịch Oresol, không dùng dung dịch pha sẵn đóng chai hoặc dung dịch đã pha quá 24 giờ.
- Khi xử lý ngộ độc thực phẩm tập thể, chia dung dịch riêng cho từng người để tránh lây nhiễm chéo.
Theo dõi và đảm bảo tư thế an toàn
Trong quá trình sơ cứu, cần theo dõi chặt chẽ tình trạng người bệnh:
- Nếu người bệnh khó thở, dùng tay sạch kéo lưỡi ra ngoài để thông đường thở.
- Khi phát hiện dấu hiệu như tụt huyết áp hoặc rối loạn nhịp tim, cần nhanh chóng đưa người bệnh đến cơ sở y tế gần nhất để cấp cứu.
Tìm kiếm sự chăm sóc y tế khi cần thiết
Phần lớn các trường hợp ngộ độc thực phẩm sẽ tự khỏi sau 48 giờ. Tuy nhiên, nếu triệu chứng không thuyên giảm hoặc xuất hiện dấu hiệu nghiêm trọng như co giật, rối loạn ý thức, suy hô hấp, đi ngoài ra máu,… cần đưa người bệnh đến cơ sở y tế ngay.
Tại bệnh viện, bác sĩ sẽ thăm khám, xét nghiệm để xác định nguyên nhân và điều trị phù hợp.
Ngộ độc thực phẩm nếu không xử lý đúng cách có thể ảnh hưởng lớn đến sức khỏe, vì vậy việc nhận biết và sơ cứu kịp thời là rất quan trọng.
