Nhiễm trùng hô hấp trên là bệnh lý do vi khuẩn, virus hoặc các tác nhân môi trường gây ra. Bất kỳ ai cũng có nguy cơ mắc bệnh, đặc biệt là những người có sức đề kháng yếu. Mặc dù đa phần các trường hợp không dẫn đến biến chứng nguy hiểm, nhưng người bệnh vẫn cần thận trọng và thăm khám kịp thời.
Tìm hiểu về bệnh nhiễm trùng hô hấp trên
Theo Giảng viên Cao đẳng Y Dược TPHCM cho biết, hệ hô hấp trên bao gồm xoang, mũi, hầu họng và thanh quản. Khi hít thở, không khí đầu tiên đi qua niêm mạc đường hô hấp trên, nơi nó được làm ẩm, làm ấm và loại bỏ một phần tạp chất trước khi tiếp tục vào khí quản.
Niêm mạc các cơ quan này chứa nhiều lông mao và dịch nhầy, giúp cản bụi, vi khuẩn, virus không xâm nhập sâu vào hệ hô hấp dưới. Tuy nhiên, khi vi khuẩn, virus và bụi bẩn tấn công mạnh, chúng có thể gây nhiễm trùng đường hô hấp trên, ảnh hưởng đến thanh quản, mũi, hầu họng và làm suy giảm chức năng bảo vệ tự nhiên.
Tác nhân làm tăng nguy cơ mắc bệnh nhiễm trùng hô hấp trên
Nhiễm trùng đường hô hấp trên chủ yếu do virus, vi khuẩn và các tác nhân môi trường. Bên cạnh đó, một số yếu tố khác cũng làm tăng nguy cơ mắc bệnh, bao gồm:
- Tổn thương vùng mũi hoặc khoang mũi.
- Bệnh lý tự miễn.
- Hút thuốc lá chủ động hoặc thụ động.
Ngoài ra, những người từng phẫu thuật cắt amidan hoặc nạo VA cũng có nguy cơ cao bị nhiễm trùng đường hô hấp trên.
Triệu chứng của nhiễm trùng hô hấp trên và biến chứng có thể gặp phải
Triệu chứng
Hầu hết các trường hợp nhiễm trùng đường hô hấp trên đều có những dấu hiệu đặc trưng như:
- Ho kèm đau rát họng.
- Chảy nước mũi hoặc nghẹt mũi.
- Sốt, đặc biệt phổ biến ở trẻ nhỏ.
- Hắt hơi liên tục.
- Đau nhức vùng xoang.
- Cơ thể mệt mỏi, nhức mỏi.
Ngoài ra, một số trường hợp hiếm gặp có thể mất khứu giác, hơi thở có mùi hoặc ngứa mắt. Nếu triệu chứng không cải thiện sau vài ngày, sốt kéo dài trên 3 ngày hoặc cơ thể ngày càng suy nhược, người bệnh nên đi khám để tránh biến chứng nguy hiểm.
Biến chứng
Giảng viên Cao đẳng Dược TPHCM cũng cho biết thêm, mặc dù nhiễm trùng hô hấp trên thường không gây nguy hiểm, nhưng với người có hệ miễn dịch kém như trẻ nhỏ và người cao tuổi, bệnh có thể tiến triển nghiêm trọng nếu không được kiểm soát kịp thời. Một số biến chứng có thể gặp gồm:
Biến chứng tại phổi: Viêm phổi, áp xe phổi, viêm phổi lan tỏa, ARDS, suy hô hấp, thậm chí tử vong.
- Biến chứng ngoài phổi: Hiếm khi gây nhiễm trùng huyết nhưng có thể làm người bệnh suy nhược, mệt mỏi kéo dài.
- Biến chứng tim mạch: Suy tim, rối loạn nhịp tim.
- Biến chứng tiêu hóa: Rối loạn tiêu hóa (tiêu chảy), suy gan.
- Biến chứng thần kinh: Hôn mê, mê sảng, viêm màng não.
- Các biến chứng khác: Viêm khớp, viêm tai xương chũm.
Do đó, việc phát hiện và điều trị sớm nhiễm trùng hô hấp trên là rất quan trọng để ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm.
Phương pháp điều trị nhiễm trùng hô hấp trên
Điều trị viêm đường hô hấp trên chủ yếu nhằm giảm triệu chứng, giúp người bệnh cảm thấy dễ chịu hơn. Nếu bệnh còn ở giai đoạn nhẹ, bác sĩ có thể hướng dẫn áp dụng một số biện pháp sau:
- Uống đủ nước để giữ ẩm cho cơ thể.
- Nghỉ ngơi đầy đủ.
- Súc miệng bằng nước muối hoặc dung dịch sát khuẩn theo chỉ định.
- Tránh tiếp xúc với khói thuốc.
- Hạn chế tiếp xúc với các tác nhân gây kích thích hoặc thay đổi nhiệt độ đột ngột.
Trong trường hợp cần dùng thuốc, bác sĩ thường chỉ định ba nhóm thuốc chính:
- Thuốc kháng histamin giúp giảm phản ứng dị ứng.
- Thuốc giảm đau, hạ sốt.
- Thuốc thông mũi giúp giảm nghẹt mũi.
Việc sử dụng thuốc cần tuân thủ đúng hướng dẫn của bác sĩ về liều lượng và thời gian để đảm bảo hiệu quả và an toàn.
Phòng ngừa nhiễm trùng hô hấp trên như thế nào?
Điều chỉnh thói quen sinh hoạt hằng ngày có thể giúp giảm nguy cơ mắc viêm đường hô hấp trên. Dưới đây là một số biện pháp đơn giản nhưng hiệu quả:
- Tránh thuốc lá: Không hút thuốc lá, kể cả chủ động hay thụ động, giúp bảo vệ niêm mạc đường hô hấp và hạn chế nguy cơ nhiễm trùng.
- Hạn chế tiếp xúc với không khí ô nhiễm: Đeo khẩu trang khi ra ngoài, tránh những khu vực ô nhiễm và sử dụng dụng cụ bảo hộ nếu làm việc trong môi trường có nhiều hóa chất, khói bụi.
- Rửa tay thường xuyên: Sử dụng xà phòng diệt khuẩn để rửa tay trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh hoặc tiếp xúc với người khác. Hạn chế đưa tay lên mặt, đặc biệt là vùng mũi, miệng.
