Rối loạn giấc ngủ khiến cơ thể mệt mỏi, thiếu năng lượng và uể oải vào ngày hôm sau. Nếu không điều trị kịp thời, tình trạng mất ngủ hoặc ngủ quá nhiều có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và làm giảm hiệu suất công việc hàng ngày. Vậy rối loạn giấc ngủ cụ thể là gì, và có cần sử dụng thuốc để điều trị không?
Tìm hiểu về rối loạn giấc ngủ
Theo Giảng viên Cao đẳng Y Dược TPHCM cho biết, rối loạn giấc ngủ xảy ra khi chất lượng hoặc thời gian ngủ bị thay đổi bất thường, gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe và tinh thần.
Người bị rối loạn giấc ngủ thường xuất hiện các triệu chứng như:
- Khó vào giấc ngủ.
- Thức giấc đột ngột giữa đêm.
- Mệt mỏi, buồn ngủ liên tục trong ngày.
- Không có giờ giấc ngủ và thức ổn định.
- Khó tập trung, dễ cáu gắt và cảm thấy lo lắng bất thường.
- Hiệu suất công việc giảm sút.
- Tăng cân nhanh chóng.
- Có biểu hiện trầm cảm.
- Xuất hiện hành vi bất thường khi ngủ, v.v.
Tuy nhiên, không phải ai cũng gặp đủ các triệu chứng trên. Đồng thời, các dấu hiệu này có thể trùng lặp với nhiều bệnh lý khác. Vì vậy, người bệnh cần thăm khám bác sĩ để được chẩn đoán chính xác và đưa ra phương pháp điều trị phù hợp.
Nguyên nhân phổ biến gây rối loạn giấc ngủ
Nguyên nhân gây rối loạn giấc ngủ có thể bao gồm:
- Bệnh lý: Các bệnh như dị ứng, cảm lạnh, nhiễm trùng đường hô hấp, bệnh tim mạch, phổi hoặc dạ dày,… đều làm giấc ngủ khó sâu.
- Đi tiểu đêm thường xuyên: Do uống quá nhiều nước trước khi ngủ, mất cân bằng nội tiết, hoặc các bệnh liên quan đến đường tiết niệu, thận gây gián đoạn giấc ngủ.
- Đau mạn tính: Những cơn đau kéo dài không chỉ cản trở giấc ngủ mà còn có thể làm bạn tỉnh giấc giữa đêm và làm tình trạng đau thêm nghiêm trọng.
- Căng thẳng, lo âu: Gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng giấc ngủ, thậm chí dẫn đến ác mộng hoặc giấc ngủ gián đoạn.
- Tác dụng phụ của thuốc: Một số loại thuốc có thể làm thay đổi thời lượng và chất lượng giấc ngủ, khiến bạn ngủ ít hoặc nhiều hơn bình thường.
- Di truyền: Người có tiền sử gia đình bị rối loạn giấc ngủ có nguy cơ mắc cao hơn.
- Hội chứng Jet Lag: Xuất hiện khi thay đổi múi giờ đột ngột, cơ thể chưa kịp thích nghi với nhịp sinh học mới.
- Lối sống thiếu lành mạnh: Giờ giấc sinh hoạt không đều, sử dụng thiết bị điện tử trước khi ngủ, hoặc thiếu thói quen ngủ khoa học.
Những yếu tố này không chỉ làm giấc ngủ bị xáo trộn mà còn ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe tổng thể.
Phân loại rối loạn giấc ngủ
Giảng viên Cao đẳng Điều dưỡng TPHCM cũng cho biết thêm, các dạng rối loạn giấc ngủ phổ biến:
- Mất ngủ: Khó ngủ kéo dài, buồn ngủ ban ngày và suy giảm nhận thức. Mất ngủ mạn tính nếu kéo dài hơn ba tháng.
- Ngưng thở khi ngủ: Tắc nghẽn đường thở khi ngủ, gây ngáy và ngừng thở trong vài giây, làm gián đoạn giấc ngủ.
- Chứng ngủ rũ: Mệt mỏi và buồn ngủ suốt ngày, có thể ngủ gật bất cứ lúc nào. Là bệnh lý mạn tính, có thể liên quan đến các vấn đề não.
- Hội chứng chân không yên: Cảm giác khó chịu ở chân, muốn di chuyển khi ngủ, thường nặng hơn vào buổi tối.
- Chứng mất ngủ giả (Parasomnias): Hành vi bất thường như mộng du, nói chuyện khi ngủ, phổ biến ở trẻ em.
- Rối loạn giấc ngủ nhịp sinh học: Khó ngủ và thức dậy quá sớm, không thể ngủ lại.
Ngoài ra còn có các dạng khác như ngủ quá mức vô căn, tê liệt khi ngủ và hội chứng Kleine-Levin.
Phương pháp phòng ngừa và điều trị rối loạn giấc ngủ
Biện pháp phòng ngừa:
Để phòng ngừa rối loạn giấc ngủ, bạn nên tuân thủ một thời gian biểu ngủ nghỉ khoa học và lưu ý các điểm sau:
- Đặt giờ ngủ và thức giấc cố định mỗi ngày.
- Tránh sử dụng thiết bị điện tử trước khi ngủ.
- Giảm căng thẳng và tránh những yếu tố kích thích thần kinh.
- Duy trì cân nặng hợp lý và cung cấp đủ dưỡng chất cho cơ thể.
- Hạn chế sử dụng chất kích thích và đồ ăn nhiều đường vào buổi tối.
- Tránh ăn các món dầu mỡ và khó tiêu trước khi ngủ.
- Tập thể dục đều đặn.
- Hạn chế uống nước quá nhiều trước khi ngủ.
Phương pháp điều trị:
Để điều trị rối loạn giấc ngủ, bạn nên đến cơ sở y tế để được khám và xác định nguyên nhân. Sau đó, bác sĩ sẽ đưa ra phác đồ điều trị và thuốc phù hợp.
Ngoài ra, để cải thiện giấc ngủ, bạn có thể áp dụng các phương pháp sau:
- Ngâm chân trong nước ấm hoặc muối hồng trước khi ngủ.
- Thư giãn, uống trà thảo dược hỗ trợ giấc ngủ.
- Massage nhẹ nhàng vùng cổ, vai, gáy.
- Giữ phòng ngủ sạch sẽ, thoáng mát, yên tĩnh và tối.
- Điều chỉnh nhiệt độ phòng ngủ sao cho thoải mái, không quá lạnh hay nóng.
