Nám da xảy ra khi sắc tố melanin tăng cường, tạo ra các mảng màu nâu trên lớp biểu bì da. Tình trạng này phổ biến hơn ở phụ nữ so với nam giới và thường khó điều trị, đòi hỏi thời gian để cải thiện.
Nguyên nhân nào phổ biến gây ra nám da?
Theo Cô Trương Thị Thanh Nga – Giảng viên Cao đẳng Điều dưỡng TPHCM cho biết, nám da xuất hiện dưới dạng các mảng màu nâu hoặc xám trên da, thường thấy ở các vùng như cằm, trán, môi, sống mũi và có thể lan ra các khu vực tiếp xúc nhiều với ánh nắng như cổ và cánh tay.
Phụ nữ, đặc biệt trong độ tuổi 20 – 50, dễ bị nám da hơn nam giới, nhất là trong thời kỳ mang thai và sau sinh. Nám da cũng có thể liên quan đến chủng tộc, với phụ nữ da màu và châu Á có tỷ lệ mắc cao hơn so với phụ nữ da trắng.
Nám da có thể do các yếu tố nội sinh hoặc ngoại sinh:
Nguyên nhân nội sinh:
- Thay đổi nội tiết tố: Phụ nữ mang thai, sau sinh, đang dùng thuốc nội tiết, thuốc tránh thai hoặc có vấn đề về buồng trứng và tuyến giáp.
- Tiếp xúc với hóa chất độc hại trong mỹ phẩm như chì, thủy ngân, corticoid.
- Lão hóa da.
- Tâm trạng lo âu và căng thẳng kéo dài.
- Yếu tố cơ địa.
Nguyên nhân ngoại sinh:
- Bệnh lý da liễu như viêm, dị ứng, nhiễm trùng.
- Tiếp xúc thường xuyên với ánh nắng mặt trời: Tia UV trong ánh nắng kích thích tế bào hắc tố và có thể dẫn đến nám da, lão hóa da nhanh hơn, thậm chí ung thư da.
- Chế độ ăn uống thiếu hụt dinh dưỡng như vitamin C và chất xơ từ hoa quả tươi.
Biểu hiện khi bị nám da
Cô Nguyễn Thị Thắm – Giảng viên Cao đẳng Y Dược TPHCM cũng cho biết thêm, rối loạn sắc tố da gây ra các mảng da sẫm màu, thường xuất hiện nhiều nhất ở vùng mặt, ảnh hưởng đến thẩm mỹ. Nhiều người thường nhầm lẫn giữa nám da và tàn nhang:
- Nám da: Là các đốm da sậm màu, xuất hiện ở cằm, trán, môi trên, và hai bên má, thường có màu vàng thâm, nâu sẫm và kích thước lớn hơn tàn nhang.
- Tàn nhang: Cũng do tăng sắc tố da nhưng có màu sắc đa dạng như vàng, nâu nhạt, nâu sẫm, xám, đỏ, hoặc đen. Tàn nhang thường nhỏ hơn nám da, có kích thước như đầu tăm hoặc hạt vừng.
Phương pháp chẩn đoán và điều trị nám da
Để chẩn đoán nám da, bác sĩ sẽ kiểm tra bằng mắt thường và sử dụng đèn Wood để phát hiện các vết nám trên bề mặt da. Trong một số trường hợp, sinh thiết tế bào da có thể được chỉ định để xác định mức độ nghiêm trọng của tình trạng.
Theo giảng viên dạy Cao đẳng Y sĩ đa khoa cho biết thêm nám da không phải lúc nào cũng cần điều trị. Nếu nám da do thay đổi nội tiết tố như khi dùng thuốc tránh thai hoặc trong thời kỳ mang thai, vết nám có thể mờ dần sau khi ngừng thuốc hoặc sau khi sinh. Tuy nhiên, nếu tình trạng nám kéo dài và không cải thiện, bạn nên tìm đến các phương pháp điều trị. Lưu ý rằng nám da có thể tái phát ngay cả sau khi điều trị thành công.
Các phương pháp điều trị nám da phổ biến bao gồm:
Điều trị bằng thuốc:
- Hydroquinone: Thường được sử dụng dưới dạng gel hoặc kem, giúp làm sáng các vết nám.
- Corticosteroid và tretinoin: Có dạng gel, kem, hoặc nước thơm, hỗ trợ làm sáng mảng nám.
- Thuốc bôi ngoài da: Chứa axit kojic hoặc axit azelaic, giúp cải thiện sắc tố da.
- Kem kết hợp: Kết hợp corticosteroid, hydroquinone, và tretinoin để điều trị nám.
Kỹ thuật y tế:
- Thay da sinh học
- Mài mòn da
- Liệu pháp ánh sáng
- Điều trị bằng laser
Cách phòng ngừa tình trạng nám da
Điều trị nám da có thể tốn kém và mất nhiều thời gian, với hiệu quả không luôn đảm bảo. Để bảo vệ da và ngăn ngừa nám da, bạn nên thực hiện các biện pháp sau:
- Tránh ánh nắng trực tiếp: Hạn chế tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, đặc biệt từ 10h sáng đến 15h chiều, khi tia UV hoạt động mạnh nhất.
- Sử dụng kem chống nắng: Thoa kem chống nắng có SPF tối thiểu 30 ít nhất 15-30 phút trước khi ra ngoài. Nếu bơi lội hoặc ra nhiều mồ hôi, bôi lại sau mỗi 2 giờ.
- Che chắn da: Mặc quần áo dài tay và đội mũ rộng vành để bảo vệ da khỏi ánh nắng.
- Chọn mỹ phẩm an toàn: Sử dụng các sản phẩm mỹ phẩm chất lượng và phù hợp với da, tránh các sản phẩm gây kích ứng hoặc không rõ nguồn gốc.
- Bổ sung dinh dưỡng: Ăn đủ rau xanh, trái cây tươi, uống đủ nước, và tăng cường thực phẩm chứa vitamin A, C, E và omega-3 để giúp làm chậm quá trình lão hóa da.
Dù nám da không ảnh hưởng đến sức khỏe, nó có thể gây ảnh hưởng lớn đến thẩm mỹ và sự tự tin. Nếu có vấn đề về da, hãy thăm bác sĩ da liễu thay vì tự chữa trị hoặc đến các cơ sở không uy tín.
