Giấc ngủ đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong cuộc sống hàng ngày của con người, cùng với ăn uống, hoạt động và công việc. Khi mắc chứng mất ngủ, nhiều người quay sang sử dụng thuốc ngủ để cải thiện. Tuy nhiên, những rủi ro của việc sử dụng thuốc ngủ, đặc biệt là các loại liều mạnh, không phải ai cũng hiểu rõ.
Các loại thuốc ngủ liều mạnh
Theo Giảng viên Cao đẳng Điều dưỡng TPHCM, thuốc ngủ là những phương pháp y tế chứa các dược chất kích thích giấc ngủ, thường được sử dụng để giải quyết vấn đề mất ngủ hoặc rối loạn giấc ngủ.
Hiện nay, có đa dạng loại thuốc ngủ với cơ chế hoạt động riêng biệt. Có các loại như thuốc an thần, thuốc chống trầm cảm, cũng như các loại thuốc hỗ trợ ngủ không cần kê đơn (như thuốc kháng histamine).
Dưới đây là một số loại thuốc ngủ liều mạnh bạn có thể tham khảo:
- Thuốc ngủ dẫn xuất của Benzodiazepin: Công dụng chính của chúng là làm an thần và gây buồn ngủ. Thuốc này có thể gây nghiện nếu sử dụng lâu dài. Thường được kê đơn cho những trường hợp căng thẳng, lo lắng, rối loạn thần kinh, cơn co giật do sốt cao, giảm các cơn động kinh và trong quá trình cai rượu… Các hoạt chất phổ biến bao gồm clonazepam, bromazepam và diazepam.
- Thuốc ngủ dẫn xuất của Barbituric: Nhóm thuốc này ức chế hoạt động của hệ thần kinh trung ương, gây buồn ngủ, an thần, chống co giật. Hiệu quả kéo dài từ 8-12 giờ. Các loại như pentobarbital và phenobarbital hiện hiếm khi được sử dụng vì tác dụng phụ nhiều và nguy hiểm khi sử dụng sai.
- Các loại thuốc ngủ khác (Rozerem, Lunesta và Ambien): Phổ biến hơn vì tác dụng an thần nhẹ, ít tác dụng phụ và không gây nghiện như các loại khác. Tuy nhiên, vẫn thuộc nhóm thuốc ngủ mạnh, dùng quá liều có thể gây ngộ độc, thậm chí nguy hiểm đến tính mạng.
Các tác hại thuốc ngủ liều mạnh có thể mang lại
Tác dụng lên cơ thể
Các tác dụng phụ trên toàn cơ thể khi sử dụng thuốc ngủ liều mạnh có thể bao gồm:
- Vấn đề về hệ hô hấp: COPD, khí phế thũng, hen suyễn, rối loạn hô hấp (nhịp thở không đều, thở hổn hển, ngưng thở khi ngủ…).
- Rối loạn tiêu hóa: khô miệng, đau bụng, tiêu chảy, táo bón, thay đổi cảm giác thèm ăn.
- Vấn đề về hệ thần kinh: ngứa hoặc nóng rát tại bàn tay, chân, chóng mặt, choáng váng, chậm chạp, mất trí nhớ, lú lẫn, mất kiểm soát hành vi.
- Rối loạn giấc ngủ: buồn ngủ ban ngày, ngủ quá nhiều, mệt mỏi khi thức dậy…
- Ảnh hưởng đến chức năng gan và thận.
Phụ thuộc vào thuốc
Theo chia sẻ từ Giảng viên Cao đẳng Y Dược TPHCM, việc sử dụng lâu dài các loại thuốc ngủ mạnh như benzodiazepine hoặc barbiturat có thể dẫn đến sự phụ thuộc, sự nghiện thuốc. Điều này có nghĩa là nếu ngừng sử dụng, người bệnh có thể trải qua các triệu chứng cai thuốc như lo lắng, rối loạn ngủ, khó chịu,… và chỉ khi sử dụng lại thuốc mới giúp giảm bớt các triệu chứng này. Do đó, việc tuân thủ đúng liều lượng và thời gian điều trị do bác sĩ quy định sẽ giảm thiểu nguy cơ phụ thuộc vào thuốc. Đặc biệt, nếu muốn ngừng thuốc, hãy giảm dần liều lượng, không nên ngừng thuốc đột ngột.
Có thể gây tử vong khi lạm dụng thuốc ngủ liều mạnh
Việc lạm dụng thuốc ngủ mạnh trong thời gian dài có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng. Một trong những tác động phụ nghiêm trọng nhất của các loại thuốc ngủ mạnh là tử vong, đặc biệt khi dùng với liều lượng cao hơn bình thường từ 5 đến 20 lần.
Mặc dù đã có nhiều biện pháp quản lý việc sử dụng thuốc ngủ và các loại thuốc ngủ hiện nay được sản xuất với mức độ an toàn cao hơn, giảm thiểu tác động phụ, nhưng rủi ro tử vong nếu sử dụng quá liều vẫn là hoàn toàn có thể xảy ra. Do đó, khi cần dùng thuốc ngủ, việc tuân thủ hướng dẫn đúng của bác sĩ là cực kỳ quan trọng và tuyệt đối không nên tự ý tăng liều dùng.
Các phương pháp giúp cải thiện giấc ngủ
Nếu bạn gặp mất ngủ, thử những cách sau để cải thiện giấc ngủ:
- Tránh đồ uống có cồn hoặc kích thích trước khi ngủ.
- Tạo không gian ngủ yên tĩnh, thoải mái, và tối.
- Đặt thời gian cố định thức dậy và đi ngủ.
- Kiểm soát tâm trạng, tránh căng thẳng bằng việc trò chuyện, tập thể dục nhẹ.
- Ăn tối đủ, tránh ăn quá no để không gây khó tiêu hóa và ngủ không ngon.
- Hạn chế giấc ngủ ban ngày, nếu có, chỉ khoảng 30 phút.
- Sử dụng trà thảo mộc hoặc thuốc thảo dược để cải thiện giấc ngủ.
- Nếu cần thuốc ngủ, bắt đầu với loại nhẹ hơn trước khi dùng loại mạnh.
Nhớ rằng, thuốc ngủ mạnh có thể giúp mất ngủ nhưng cũng có nguy cơ gây hại nếu dùng sai. Luôn hiểu rõ về thuốc bạn dùng và tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng!
