Nếu nhiễm trùng đường tiểu không được điều trị kịp thời, nó có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng. Ngược lại, việc phát hiện sớm và điều trị đúng cách có thể giúp chữa khỏi hoàn toàn bệnh. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp thông tin chi tiết về các cơ quan liên quan và nguyên nhân gây nhiễm trùng đường tiểu.
Tìm hiểu về cơ quan đường tiết niệu
Theo Cô Nguyễn Thị Thắm – Giảng viên Cao đẳng Y Dược TPHCM cho biết, trước khi khám phá nguyên nhân gây nhiễm trùng đường tiểu, hãy tìm hiểu những thông tin cơ bản về các cơ quan trong hệ tiết niệu:
Vị trí và cấu tạo:
- Thận: Nằm hai bên cột sống và phía sau khoang phúc mạc. Thận có trọng lượng khoảng 130 – 135 gram và độ dày của nhu mô là từ 1,5 đến 1,8 cm.
- Niệu quản: Có chiều dài từ 25 đến 30 cm, là ống dẫn nước tiểu từ thận xuống bàng quang, được chia thành ba đoạn.
- Niệu đạo: Là ống dẫn nước tiểu từ bàng quang ra ngoài cơ thể:
- Ở nam giới, niệu đạo dài khoảng 14 đến 16 cm, chia thành niệu đạo sau và trước.
- Ở nữ giới, niệu đạo dài khoảng 3 cm và liên quan đến phần thành trước âm đạo.
- Bàng quang: Là túi chứa nước tiểu, nằm phía sau khớp mu. Khi rỗng, bàng quang có thể lấp sau khớp mu, nhưng khi đầy, nó có thể vượt lên trên khớp mu và gần rốn. Bàng quang bình thường có khả năng chứa từ 300 đến 500 ml nước tiểu, nhưng lượng nước tiểu có thể thay đổi nhiều hơn hoặc ít hơn tùy thuộc vào tình trạng sức khỏe.
Bàng quang có các lớp cấu tạo:
- Lớp niêm mạc
- Lớp hạ niêm mạc
- Lớp cơ
- Lớp thanh mạc
Chức năng của hệ tiết niệu:
- Thận: Lọc và bài tiết chất thải vào nước tiểu, điều hòa thể tích và thành phần máu, huyết áp, đường huyết và pH cơ thể. Thận cũng sản xuất các hormone quan trọng như calcitriol và erythropoietin.
- Niệu quản: Chuyển nước tiểu từ thận tới bàng quang.
- Bàng quang: Lưu trữ nước tiểu cho đến khi nhận tín hiệu từ não để bài tiết.
- Niệu đạo: Vận chuyển nước tiểu ra ngoài cơ thể và, đối với nam giới, cũng là đường dẫn tinh.
Nguyên nhân phổ biến gây nhiễm trùng đường tiểu
Cô Trương Thị Thanh Nga – Giảng viên Cao đẳng Điều dưỡng TPHCM cũng cho biết thêm, nhiễm trùng đường tiểu xảy ra khi có viêm nhiễm ở các cơ quan trong hệ tiết niệu, bao gồm thận, niệu quản, bàng quang và niệu đạo. Trong đó, nhiễm trùng bàng quang và niệu đạo (còn gọi là nhiễm trùng đường tiết niệu dưới) là phổ biến nhất. Nguyên nhân chính của nhiễm trùng đường tiểu thường là vi khuẩn, với E. Coli là tác nhân phổ biến. Vi khuẩn này thường cư trú trong đường tiêu hóa và có thể di chuyển từ hậu môn vào niệu đạo, gây nhiễm trùng.
Nguy cơ nhiễm trùng đường tiểu ở nữ giới:
- Cấu tạo cơ quan sinh dục: Niệu đạo nữ ngắn hơn và gần âm đạo, điều này tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn dễ dàng xâm nhập và lây lan hơn so với nam giới.
- Sử dụng màng chắn tránh thai: Phụ nữ dùng màng chắn tránh thai có thể đối mặt với nguy cơ nhiễm trùng đường tiểu cao hơn so với những người không sử dụng phương pháp này.
- Thay đổi hormone: Phụ nữ trong thời kỳ mãn kinh thường bị suy giảm estrogen, dẫn đến tăng nguy cơ nhiễm trùng đường tiểu.
- Sinh mổ: Phụ nữ sinh bằng phương pháp mổ thường có nguy cơ bị nhiễm trùng đường tiểu cao hơn so với những người sinh thường.
Các yếu tố nguy cơ khác:
- Hoạt động tình dục: Thường xuyên quan hệ tình dục hoặc có nhiều bạn tình làm tăng nguy cơ nhiễm trùng đường tiểu.
- Dị tật bẩm sinh: Những dị tật bẩm sinh ở đường tiết niệu có thể gây tắc nghẽn hoặc trào ngược nước tiểu, làm tăng nguy cơ nhiễm trùng.
- Sỏi thận và tăng sinh tuyến tiền liệt: Những vấn đề này có thể gây tắc nghẽn trong đường tiết niệu, làm cho nước tiểu bị giữ lâu hơn trong bàng quang, tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển.
- Suy giảm miễn dịch: Các bệnh lý như tiểu đường hoặc các tình trạng suy giảm miễn dịch khác có thể làm tăng nguy cơ nhiễm trùng đường tiểu.
- Sử dụng ống thông tiểu: Việc đặt ống thông tiểu có thể làm tăng nguy cơ nhiễm trùng đường tiết niệu.
- Thủ thuật y tế: Các thủ thuật hoặc phẫu thuật liên quan đến đường tiết niệu, như kiểm tra bằng dụng cụ y tế, cũng có thể làm tăng nguy cơ nhiễm trùng.
Những yếu tố này đều có thể ảnh hưởng đến nguy cơ nhiễm trùng đường tiểu. Sau khi thăm khám và chẩn đoán, bác sĩ sẽ xác định nguyên nhân cụ thể và lập phác đồ điều trị phù hợp. Điều trị sớm và đúng cách là rất quan trọng để ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng và giúp bệnh nhân hồi phục nhanh chóng.
