Protein đóng vai trò quan trọng trong duy trì các hoạt động sống của cơ thể, đặc biệt là hỗ trợ sự phát triển và bảo vệ cơ bắp. Việc cung cấp protein cần phải được điều chỉnh hợp lý để tránh tình trạng thừa có thể ảnh hưởng đến sức khỏe.
Tác dụng của protein đối với cơ thể con người
Theo Dược sĩ CK1 Nguyễn Quốc Trung – Giảng viên Cao đẳng Dược TPHCM cho biết, protein đóng vai trò vô cùng quan trọng trong cấu trúc và hoạt động của cơ thể con người. Chúng không chỉ là thành phần chính của mọi tế bào và mô trong cơ thể mà còn tham gia vào nhiều quá trình sinh học cơ bản như tổng hợp các phân tử, chuyển hóa năng lượng, và bảo vệ cơ thể.
Đầu tiên, protein là yếu tố cấu tạo cơ bản của tế bào và mô trong cơ thể. Chúng xây dựng nên khung tế bào và cung cấp cơ sở vật chất cho sự duy trì và phát triển của cơ thể. Mỗi loại tế bào đều có các cấu trúc protein riêng biệt để thực hiện các chức năng cụ thể như làm nhiệm vụ sinh học, duy trì hình dáng và tính chất chuyển hóa.
Thứ hai, protein đóng vai trò quan trọng trong các quá trình sinh học bao gồm các phản ứng sinh hóa và chuyển hóa năng lượng. Chúng là enzyme, các chất xúc tác cần thiết để tăng tốc các phản ứng hóa học trong cơ thể, từ việc phân hủy chất dinh dưỡng để cung cấp năng lượng cho tế bào đến việc tổng hợp các phân tử cần thiết cho sự sống.
Thứ ba, protein tham gia vào các quá trình vận chuyển và chuyển hóa chất dinh dưỡng trong cơ thể. Hemoglobin là một ví dụ nổi bật, là protein có khả năng kết hợp với oxy tại phổi và sau đó vận chuyển đến các mô khác trong cơ thể, đảm bảo cung cấp oxy cho các tế bào.
Thứ tư, protein đóng vai trò bảo vệ cơ thể bằng cách tham gia vào hệ thống miễn dịch. Các tế bào miễn dịch như bạch cầu và các phân tử kháng thể đều là protein, chúng có nhiệm vụ chống lại các tác nhân xâm nhập gây bệnh và bảo vệ sự khỏe mạnh của cơ thể.
Cuối cùng, protein còn đóng vai trò điều hòa các quá trình sinh học khác như cân bằng nước và pH trong cơ thể. Chúng có khả năng hấp thụ và giải phóng nước để duy trì cân bằng hằng số của cơ thể và đảm bảo sự hoạt động hiệu quả của các hệ cơ thể khác như hệ tuần hoàn và hệ thống tiết niệu.
Tóm lại, protein không chỉ là thành phần cấu trúc cơ bản của cơ thể mà còn tham gia và điều hòa hầu hết các hoạt động sinh lý cần thiết để duy trì sự sống và sức khỏe con người.
Nhu cầu bổ sung protein của cơ thể con người
Cơ thể người trưởng thành cần mỗi ngày ít nhất 0,8 gam protein cho mỗi kg cân nặng. Với những người thường xuyên vận động thể lực, nhu cầu có thể tăng lên từ 1,2 đến 1,8 gam protein/kg cân nặng. Ví dụ, người có cân nặng 60 kg cần khoảng 48-108 gam protein mỗi ngày. Việc thiếu hoặc thừa protein đều có thể ảnh hưởng xấu đến sức khỏe.
Cô Lê Anh Đào – Giảng viên Cao đẳng Y Dược TPHCM cũng cho biết thêm, có hai loại protein chính: protein hoàn chỉnh từ thực phẩm động vật và protein không hoàn chỉnh từ thực phẩm thực vật. Kết hợp các nguồn protein này giúp cơ thể phát triển cân đối và khỏe mạnh.
Các nguồn protein phong phú bao gồm thịt, hải sản (như tôm, mực, cá hồi), trứng, đậu nành và ngũ cốc (như lúa mạch nguyên cám). Đảm bảo cung cấp đủ lượng protein và đa dạng hóa nguồn thực phẩm sẽ giúp duy trì sức khỏe toàn diện.
Những điều cần lưu ý khi bổ sung protein
Thiếu protein:
Khi không cung cấp đủ lượng protein trong chế độ ăn uống hàng ngày kéo dài, cơ thể có thể gặp các vấn đề như:
- Suy yếu cơ bắp, giảm cân và thậm chí mất cơ.
- Suy giảm hệ miễn dịch: Protein cần thiết để sản xuất kháng thể và đối phó với các tác nhân gây bệnh.
- Rối loạn kinh nguyệt ở phụ nữ.
- Phù nề do mất cân bằng chất lỏng trong cơ thể, gây sưng tấy và tích tụ chất lỏng.
- Khó ngủ và tâm trạng thất thường.
Thừa protein:
Việc tiêu thụ quá nhiều protein cũng có thể gây ra nhiều vấn đề sức khỏe, bao gồm:
- Đau khớp và tăng nguy cơ mắc bệnh gout.
- Dễ mắc các bệnh viêm nhiễm.
- Thiếu hụt canxi và vitamin D, có thể gây ra bệnh đa xơ cứng ở người cao tuổi.
- Dấu hiệu cảnh báo bao gồm cảm giác khát nước, rối loạn tiêu hóa, tình trạng trầm cảm và lo lắng, tăng cân và béo phì, hơi thở có mùi.
Lưu ý:
Để đảm bảo sức khỏe tối ưu, hãy có một chế độ ăn cân bằng, đa dạng và hợp lý với các nguồn thực phẩm phong phú. Lựa chọn các nguồn protein thích hợp, kết hợp protein từ thực vật và động vật để đảm bảo cung cấp đủ lượng protein cho cơ thể hàng ngày. Hạn chế tiêu thụ các thực phẩm giàu đạm có chất béo. Bổ sung chế độ ăn đầy đủ chất xơ từ rau quả, hạt và các loại ngũ cốc để tăng cường hệ tiêu hóa và cung cấp vitamin và khoáng chất cần thiết.
